Večeras se čeka Nova godina po julijanskom kalendaru

Običaj je da se slavi u zemljama na Balkanu, u Srbiji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini, Makedoniji i pravoslavnim djelovima Hrvatske. Takođe se slavi i van balkanskih zemalja, u Rusiji, Bjelorusiji, Ukrajini, Jermeniji, Moldaviji, Gruziji… Postoji i u nekim nejmačkim kantonima u Švajcarskoj, a i u djelovima Galske zajednice u Škotskoj.

Kako je bilo nekada?

Stari Rimljani su Novu godinu proslavljali 1. marta, ali su kasnije počeli da je slave 1. januara. Prije hiljadu godina, delovi Evrope su počinjali Novu godinu 25. marta. Početkom 17. veka, mnoge evropske zemlje su usvojile Gregorijanski kalendar, po kome se Nova godina slavi 1. januara. Danas mnogi narodi slave Novu godinu na razne načine.

Da li obilježavate pravoslavnu Novu godinu?

Škotlanđani, na primjer, obilježavaju praznik „Hogmenej“, kada pale male vatre koje simbolišu kraj stare godine. Na ulicama Glazgova i Edinburga okupljaju se na desetine hiljada slavljenika. U ponoć zvone zvona, a okupljeni se ljube i pjevaju uobičajenu novogodišnju pjesmu „Stari prijatelji“.

U Španiji, svako mora da pojede najmanje 12 zrna grožđa završnog dana godine. Svako zrno je za po jedan mesec u Novoj godini. Na izmaku godine, sa odbrojavanjem sata, svako stavi po zrno grožđa u usta. Prema vjerovanju, grožđe će svakome donijeti sreću i uspeh.

U Kanadi, u pokrajini Britanska Kolumbija, postoji zanimljiva proslava Nove godine. Slavljenici svih uzrasta obuku kupaće kostime i bućnu se u hladne vode Engleskog zaliva u blizini Vankuvera. Godišnji događaj se zove „Plivanje polarnih medveda“.
Svuda u svijetu, kod pravoslavaca i kod rimokatolika, prvo dolazi Božić, pa Nova godina. Zato se i kod pravoslavnih vjernika čestitke upućuju na sledeći način: „Srećni Božićni i novogodišnji praznici“, a ne obrnutim redosledom.

Običaji kod nas

Što se naših krajeva tiče, po običajnom kalendaru, večeras se ne spava. Običaj je da se u toku noći služi vruća rakija, kuvano vino i krofne.

Prema narodnim običajima uoči Nove godine sprema se svečana večera, gdje ukućani sa gostima, prijateljima i srodnicima uz veselje i pesmu čekaju ponoć. Tačno u ponoć, svi se ljube i jedni drugima čestitaju dolazak Nove godine sa željama za dug život, dobro zdravlje i uspeh u poslu. Na sam dan Nove godine odlazi se u Crkvu a posle se obavlja svečani ručak.

Tog dana jede se glava božićne pečenice, a to je najčešće glava jagnjeta ili praseta, a domaćice mese novogodišnju česnicu “Vasilicu”. Pored Nove godine, koja je poznata i pod nazivom Mali Božić, 14. januara obilježavaju se još dva značajna praznika: Obrezanje Gospoda Isusa Hrista i Sveti Vasilije Veliki. Crkva ispraća staru i dočekuje novu godinu neuobičajenim slavljima, na duhovni način, molitvama i bogosluženjima, ali i blagosilja sve pristojne proslave, bez šunda i kiča, podsjećajući da se u brojnim crkvenim domovima organizuju dočeci Nove godine.

U nekim krajevima Srbije spaljuju se ostaci badnjaka, a pored vasilica meijse se i krofne u koje se, kao i za Božić, stavlja novčić.

Takođe, vjeruje se da, pored bogate trpeze, na ovaj dan u kuću treba unijeti neku novu stvar, kupljenu tog dana, kako bi kuća i ukućani tokom cijele godine imali napretka.